Leven en dood

Leven en dood

Dood. Leven. Twee tegenovergestelde entiteiten maar in het Zuid-Afrikaanse dagelijks leven onomwonden met elkaar verbonden. De dood wordt hier vaak gezien als een ‘wil van God’. Hoewel ik me niet kan voorstellen dat het Gods wil is om zoveel mensen, volwassenen, kinderen, babies dood te laten gaan, lijkt het afschuiven van de dood op Gods wil hier een middel om alles draaglijker te maken. Dagelijks gaan patiënten dood die in een andere wereld geholpen hadden kunnen worden. Nu is dit de realiteit van bijna ieder plattelands ziekenhuis in bijna ieder denkbaar ontwikkelingsland, waarin Zuid-Afrika geen uitzondering is. Het blijft echter wrang om mensen dagelijks zien te moeten vechten voor hun leven, omdat de medicijnen ‘out of stock’ zijn. Of omdat het zuurstofapparaat het ‘even niet doet’. Of omdat het de zusters soms niets interesseert of een patiënt nu wel of niet zijn pillen krijgt.  Of omdat de ambulance vast zit in de modder. Probeer je hier een oplossing voor te vinden, dan lijk je soms tegen de ene na de andere muur te praten.

Kort geleden verloor ik een goede vriend aan AIDS. Niet eens aan ‘de gevolgen van HIV’ zoals je dat netjes zou kunnen stellen, nee, aan ‘full blown aids’. Twee weken voor zijn dood werd hij door vrienden uit Coffeebay naar mijn ziekenhuis gebracht. Hij kon niet meer lopen, was kilo’s afgevallen en had al drie weken lang aan één stuk door diarree. Zijn bloeduitslagen lieten zien dat zijn afweer gedaald was tot bijna 0. (De ondergrens voor gezonde mensen is 500). Hij was een paar dagen tevoren gestart met virusremmers. Zwaar uitgedroogd en verzwakt heb ik hem opgenomen, gestart op antibiotica en infuuszakken met vloeistof en extra vitamines aangesleept. Waar hij in eerste instantie iets leek te verbeteren is hij toch ineens snel achteruit gegaan en in het weekend plots overleden. Behandeling kwam voor hem te laat. En in dit geval was het zijn eigen keus, helaas. Maanden heeft hij alle vormen van hulp op resolute wijze afgewezen. Hij bezocht allerlei traditional healers in de hoop dat zij de ‘kwade geest’ die hem dit hadden aangedaan konden verdrijven. Pas op het allerlaatste moment, toen het echt niet meer ging, zag hij in dat het enige wat hem nog zou kunnen redden de virusremmers zouden zijn. Helaas kwam dit besef te laat. Als dokter vind ik dit erg moeilijk, je wil mensen zo graag helpen, maar als ze zelf niet willen dan sta je toch echt met je rug tegen de muur.

Zaterdag is de begrafenis. Het zal druk worden. Hij was een bekend man in Coffeebay en ook nog eens de beste drummer van het dorp. Iedereen vraagt zich af wat er gebeurd is, waarom is hij opeens dood? Het liefst zou ik het van de daken willen schreeuwen, ‘dit is dus wat er gebeurt als je je ziekte niet serieus neemt!’ maar mijn beroepsgeheim houdt mij tegen.